Thành phố Hải Phòng đang tiến gần hơn tới mục tiêu chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030.
Chị T.T.H. nghe bác sĩ tư vấn khi sử dụng thuốc kháng vi rút ARV điều trị AIDS.
Đồng hành người nhiễm HIV
Chị P.T.H. (phường Lê Chân) phát hiện nhiễm HIV vào tháng 2/2001, ngay trên bàn sinh con. Giây phút hạnh phúc đón con đầu lòng bỗng hóa bi kịch khi chị biết bị lây bệnh từ chồng. “Khi đó, ai nghe đến HIV cũng sợ. Đi thuê nhà, chủ trọ biết mình nhiễm bệnh là đuổi ngay. 3 lần bị đuổi, tuyệt vọng đến mức tôi từng nghĩ đến cái chết…", chị H. đau đớn nhớ lại.
Giữa lúc khốn cùng, may mắn thay, gia đình chồng không bỏ rơi hai mẹ con. Bước ngoặt đến khi chị được cán bộ y tế và Hội Phụ nữ phường Hạ Lý (cũ) vận động tham gia Câu lạc bộ Hải Âu - mô hình hỗ trợ phụ nữ nhiễm HIV do Sở Y tế phối hợp Tổ chức Sức khỏe Gia đình Quốc tế (FHI 360) thành lập. Ở đó, chị lần đầu được nghe thông tin không phải mọi bà mẹ nhiễm HIV đều truyền bệnh cho con, tỷ lệ lây chỉ khoảng 30%. “Sau khi con tôi xét nghiệm âm tính, tôi như được hồi sinh. Đó là tia sáng kéo tôi ra khỏi bóng tối,” chị H. xúc động nói.
Từ năm 2003, chị H. bắt đầu điều trị bằng thuốc kháng virus ARV. Sau 2 năm, tải lượng HIV trong cơ thể giảm xuống dưới ngưỡng phát hiện, sức khỏe ổn định, các chỉ số chức năng gan, thận đều tốt. Đến nay, sau hơn 20 năm, chị vẫn tuân thủ uống thuốc đều đặn mỗi ngày.
BSCK1 Nguyễn Thị Thu Hương, Trưởng Khoa Khám bệnh, Trưởng Phòng khám ngoại trú OPC (Trung tâm Y tế Lê Chân) cho biết, phòng khám đang quản lý gần 650 người bệnh HIV. Chị H. là một trong những người bệnh điều trị lâu năm, tuân thủ điều trị rất tốt. Không chỉ chăm lo cho bản thân, chị còn là cầu nối giữa phòng khám và cộng đồng, giúp nhiều người mới nhiễm tìm lại niềm tin sống. “HIV không còn là đấu chấm hết. Nếu điều trị sớm và tuân thủ, người bệnh vẫn có thể sống vui, sống khỏe và có ích cho xã hội”.
Kết quả tích cực
Tuân thủ uống thuốc ARV đúng cách, giúp người bệnh HIV kiểm soát tải lượng vi rút ở mức dưới ngưỡng phát hiện (ảnh minh họa).
Theo thông tin PGS. TS. BS Vũ Hải Vinh, Trưởng Khoa Bệnh Nhiệt đới Bệnh viện hữu nghị Việt Tiệp cơ sở An Đồng, sự ra đời của thuốc ARV là một cuộc cách mạng trong điều trị AIDS. Trước kỷ nguyên ARV, HIV gần như là bản án tử vì không thể kiểm soát tải lượng vi rút. Sự xuất hiện của ARV đã biến HIV từ bệnh “chết người” thành bệnh mạn tính có thể kiểm soát. Người bệnh chỉ cần uống thuốc đều đặn mỗi ngày như điều trị tăng huyết áp hay tiểu đường. Hiện nay, loại thuốc ARV thế hệ mới chỉ cần uống một viên mỗi ngày, ít tác dụng phụ và giúp kiểm soát tải lượng vi rút ở mức dưới ngưỡng phát hiện. Người nhiễm HIV tuân thủ điều trị có thể sinh con khỏe mạnh, làm việc bình thường và không lây bệnh cho người khác.
Theo BSCKII Đồng Trung Kiên, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) thành phố, công tác phòng, chống AIDS tại Việt Nam nói chung và Hải Phòng nói riêng đạt nhiều kết quả tích cực. Thành phố đang hướng tới mục tiêu loại trừ AIDS vào năm 2030, tập trung đẩy mạnh các hoạt động can thiệp giảm tác hại, mở rộng điều trị và chăm sóc toàn diện cho người nhiễm.
Cũng theo Giám đốc CDC Đồng Trung Kiên, từ năm 2019, thuốc ARV được cung ứng qua BHYT. Đây là một chính sách nhân văn, giúp người bệnh có thể tiếp cận điều trị lâu dài và ổn định. Tuy nhiên, nhiều chương trình dự phòng như PrEP vẫn phụ thuộc vào nguồn tài trợ quốc tế. Khi nguồn này giảm, công tác phòng, chống AIDS sẽ gặp khó khăn, nhất là với nhóm nguy cơ cao. Các nhóm cộng đồng (CBO), được ví như “cánh tay nối dài” của ngành Y tế trong việc tiếp cận, tư vấn và hỗ trợ người nhiễm HIV tuân thủ điều trị. Các nhóm này không chỉ giúp giảm kỳ thị trong cộng đồng mà còn góp phần nâng cao hiệu quả can thiệp, tăng tỷ lệ người bệnh được điều trị và duy trì điều trị lâu dài.
Thành quả kể trên không chỉ thể hiện nỗ lực của ngành Y tế mà còn là minh chứng cho hiệu quả của hệ thống chính sách, mạng lưới cộng đồng và sự thay đổi trong nhận thức xã hội đối với người nhiễm HIV. Việc kết hợp giữa điều trị bằng ARV, hỗ trợ tâm lý và giảm kỳ thị giúp người nhiễm HIV có cơ hội sống khỏe mạnh, hòa nhập và đóng góp cho cộng đồng.
Với những kết quả tích cực đạt được, Hải Phòng đang từng bước tiến gần hơn tới mục tiêu chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030. Sự chung tay của ngành Y tế, các tổ chức xã hội và bản thân người bệnh tiếp tục là động lực mạnh mẽ giúp hiện thực hóa mục tiêu đó, để không còn ai bị bỏ lại phía sau trong hành trình chiến thắng HIV/AIDS.
Theo số liệu của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hải Phòng, trong 9 tháng đầu năm 2025, công tác điều trị AIDS trên địa bàn đạt nhiều kết quả tích cực. Khu vực phí đông thành phố có 5.443 người bệnh đang điều trị bằng thuốc ARV, trong đó 85% được xét nghiệm tải lượng virus định kỳ và 99% đạt dưới ngưỡng ức chế. Đáng chú ý, 99,4% người bệnh có thẻ BHYT, bảo đảm việc điều trị liên tục, không bị gián đoạn. Tỷ lệ duy trì điều trị sau 12 tháng đạt 96%, trong khi tỷ lệ bỏ trị và tử vong chỉ còn khoảng 1,2 - 1,3%. Bên cạnh đó, chương trình dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con cũng đạt kết quả tích cực với 14.758 phụ nữ mang thai được tư vấn và xét nghiệm HIV.