Sở Y tế Thành phố Hải Phòng

Đột quỵ, hay còn được biết đến là tai biến mạch máu não, là tình trạng nguồn máu cung cấp cho não bị tắc nghẽn, gián đoạn, hoặc suy giảm. Theo đó, não sẽ bị thiếu oxy, dinh dưỡng và các tế bào não sẽ chết trong vòng vài phút. Nếu không được cấp cứu kịp thời, người bị đột quỵ có nguy cơ tử vong cao.

Nguyên nhân đột quỵ ngày càng trẻ hóa

• Ăn uống không lành mạnh: là nguyên nhân hàng đầu gây đột quỵ ở người trẻ tuổi. Những thực phẩm nhiều dầu mỡ, chất béo như thức ăn nhanh, nội tạng động vật, thực phẩm ngọt nhiều đường… đều có nguy cơ khiến mỡ máu tăng cao. Đây là những tác nhân chính bám vào thành mạch máu gây nên tình trạng tắc nghẽn động mạch, cản trở quá trình máu lưu thông lên não. Một thực trạng đáng buồn là những thực phẩm trên vô cùng phổ biến, được yêu thích bởi phần lớn giới trẻ hiện nay.

• Uống nhiều bia rượu: Chất cồn trong rượu bia là một trong những nguyên nhân tăng khả năng nguy cơ đột quỵ ở người trẻ. 90% các cơn đột quỵ xảy ra đều do người bệnh sử dụng quá nhiều đồ uống có cồn.

• Tình trạng thừa cân, béo phì: Chế độ dinh dưỡng không hợp lý gây ra tình trạng thừa cân ở giới trẻ. Đặc biệt với dân văn phòng, do tính chất công việc ngồi nhiều, ít vận động cũng góp phần dẫn đến tình trạng xơ vữa động mạch, máu nhiễm mỡ.

• Làm việc quá sức: Khi làm việc quá sức sẽ gây ra những áp lực lớn cho não. Trong môi trường sống hiện đại, giới trẻ có xu hướng theo đuổi công việc cộng với những áp lực, căng thẳng khiến cho huyết áp tăng cao, cơ tim co bóp mạnh. Khi dòng máu chảy về não tăng đột ngột gây nên nguy cơ hình thành cục máu đông làm tắc nghẽn mạch máu não hoặc xuất huyết não.

• Lười vận động: Một trong những nguyên nhân gây đột quỵ ở người trẻ tuổi là do lười vận động. Bận rộn với công việc, cuộc sống khiến người trẻ dần bỏ quên thói quen vận động, tập thể dục thể thao, cơ thể ít đốt cháy mỡ thừa, dẫn đến béo phì, tăng huyết áp và các bệnh tim mạch.

Dấu hiệu cảnh báo sớm đột quỵ

Triệu chứng thường khởi phát đột ngột, cần nhận diện nhanh bằng quy tắc BEFAST:

• B (Balance - Thăng bằng): Đột ngột chóng mặt, khó giữ thăng bằng hoặc phối hợp vận động.
• E (Eye - Mắt): Mất thị lực đột ngột, nhìn đôi hoặc mờ mắt ở một hoặc cả hai bên.
• F (Face - Khuôn mặt): Một bên khuôn mặt bị xệ xuống khi cười hoặc nói.
• A (Arm – Tay): Không thể nâng tay hoặc chân, mất sức một bên cơ thể.
• S (Speech – Lời nói): Lời nói không rõ ràng, khó hiểu hoặc không thể nói.
• T (Time – Thời gian): xử trí cấp cứu ngay lập tức khi thấy một trong các dấu hiệu trên.

Hiện nay, “cửa sổ vàng” trong điều trị đột quỵ là khoảng 4,5-6 giờ đầu kể từ khi xuất hiện triệu chứng. Can thiệp càng sớm, khả năng cứu sống và phục hồi càng cao.

Nguyên tắc phòng ngừa đột quỵ

Chúng ta có thể chủ động phòng ngừa đột quỵ thông qua những hành động thiết thực dưới đây. Hãy thay đổi lối sống lành mạnh để luôn luôn có tinh thần thoải mái và một cơ thể khoẻ mạnh.

• Tập thể dục thường xuyên (ít nhất 30 phút/ngày và 5 ngày/tuần). Hoạt động nhiều giúp đánh tan mỡ thừa, giải độc cơ thể, giảm mỡ máu, ổn định cân nặng và đồng thời giảm nguy cơ đột quỵ ở người trẻ tuổi.
• Giảm chất béo, giảm muối trong khẩu phần ăn đồng thời tăng cường rau xanh và trái cây.
• Nói không với thuốc lá, hạn chế rượu bia và các chất kích thích.
• Uống đủ nước mỗi ngày. Trung bình khoảng 2 lít/ngày.
• Luôn giữ tinh thần vui vẻ, giảm bớt áp lực và căng thẳng, bạn có thể tập thói quen chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc với gia đình hay người thân yêu.
• Khám sức khỏe định kỳ và tuân thủ các chỉ định của bác sĩ. Đặc biệt là duy trì điều trị những bệnh lý mãn tính như tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu.

Lê Tuyến